نشریه مهندسی و مدیریت ساخت
پیاپی 2 (تابستان 1395)

سرریزهای جانبی یکی از سازه های هیدرولیکی کاربردی و مهم در سیستم های کنترل و هدایت آب هستند. جریان خروجی از سرریز جانبی سه بعدی است که باعث می شود این سرریزها هیدرولیک پیچیده ای داشته باشند. تحت شرایط خاصی وجود سرریز جانبی موجب تشکیل پرش هیدرولیکی در کانال اصلی می شود که این حالت کمتر مورد توجه، اعتبار سنجی مدل عددی با 3D-FLOW محققین قرار گرفته است. در این مقاله پس از مدل سازی سه بعدی پرش هیدرولیکی در سرریزهای جانبی با استفاده از نرم افزار استفاده از داده های آزمایشگاهی صورت گرفته و تاثیر ارتفاع تاج سرریز بر خصوصیات پرش هیدرولیکی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که با کاهش ارتفاع تاج سرریز، مقدار عدد فرود در مقطع اولیه پرش افزایش می یابد که منجر به قوی تر شدن پرش هیدرولیکی می شود. همچنین با کاهش ارتفاع تاج سرریز، میزان نوسانات سطح آب و ارتفاع پرش هیدرولیکی افزایش می یابد.

تحلیل استاتیکی و شبه استاتیکی سدهای خاکی در مراحل مختلف ساخت و بهره برداری از اهمیت زیادی برخوردار می باشد در این تحقیق پایداری شیروانی سد ایلام در مراحل نامبرده استاتیکی و شبه استاتیکی در شتاب های افقی زلزله به بزرگی 0.1 و 0.12 ،0.13 ،0.14 ، 0.15 شتاب گرانش زمین با استفاده از نرم افزارslope/w بررسی شده است. مقایسه نتایج حاصل از مدل با استاندارد گروه مهندسین ارتش آمریکا موید پایداری شیروانی ها در دو حالت استاتیکی و شبه استاتیکی سد ایلام می باشد افت سریع مخزن تاثیر چندانی بر پایداری شیب پایین دست سد. نتایج تحلیل این گونه نشان می دهند که هسته مایل با نفوذپذیری کم به خوبی در مقابل آب تراوش شده به داخل سد مقاومت نموده به طوری که جریان در داخل هسته به شدت افت می کند. بنابراین، قسمت شیب پائین دست سد خاکی همواره خشک باقی می ماند.

برای شبیه سازی آسیب و خرابی سد بتنی دوقوسی تحت خطرات طبیعی مانند زلزله، نیاز به روش های دقیق عددی است تا اثرات آن به صورت صحیح و بهینه اعمال شود. بعبارت دیگر تهیه مدل عددی غیرخطی از سازه که بتواند رفتار آن را توجیه کند بسیار با اهمیت خواهد بود. در این تحقیق ارزیابی خرابی لرز های سد بتنی دوقوسی کارون III با استفاده از روش المان محدود توسعه یافته و مدل ترک چسبنده بتن تحت تحریک لرزه ای قوی انجام می گیرد و با روش المان محدود مرسوم مقایسه می شود. نتایج نشان می دهد رفتار سد سالم و آسی بدیده تا قبل از ایجاد ترک بسیار شبیه به هم م یباشد. ولی پس از گسترش ترک متفاوت خواهد بود. در حالت کلی تر کخوردگی باعث افزایش تغییرمکان های سد و کاهش تنش در بدنه به خصوص اطراف ترک می شود. همچنین الگوی ترک خوردگی کلی بدنه سد حین زلزله پی شبینی شده و قابل بررسی است تا نقاط ضعف آن تقویت شود.

در این تحقیق تاثیر بستن گذرگاه شهید کلانتری بر تراز آب دریاچه ارومیه با استفاده از مدل هیدرودینامیک دوبعدی MOHID مورد بررسی قرار گرفت. سناریوهای در نظر گرفته شده عبارتند از: 1) سناریوی ادامه وضع موجود و 2) سناریوی بستن کامل گذرگاه شهید کلانتری. در این تحقیق از داده های دوره آماری سال 2000 تا سپتامبر 2008 استفاده شده است. مدل برای هر یک از سناریوها اجرا گردید. نتایج برای سناریوی ادامه وضع موجود نشان داد که وضعیت تراز آب دریاچه در انتهای دوره تقریبا مشابه وضعیت کنونی آن می ماند و در این حالت تراز اکولوژیک 1/ 1274 متر دریاچه حفظ نمی شود. در سناریوی بستن کامل گذرگاه شهید کلانتری، بخش شمالی گذرگاه تقریبا در طی مدل سازی خشک می شود، ولی بخش جنوبی گذرگاه با بیشترین تراز آب 34 / 1274 متر، شرایط بهتری را نسبت به بخش شمالی و سناریوی ادامه وضع موجود تجربه می کند.

بررسی و مطالعات انجام شده نشان داده است که ساخت سد و ذخیره آب در مخزن آن اثرات فیزیکی- شیمیایی و اکولوژیکی قابل توجهی بر اوسیستم می گذارد. در حقیقت ساخت سد می تواند محیط زیست را به دو مستقیم و غیرمستقیم و در یک طیف وسیع تحت تاثیر قرار دهد. در مطالعه حاضر به بررسی آثار زیست محیطی ساخت سد پرداخته می شود. سپس در ادامه با توجه آثار زیست محیطی، روش های حفاطت از محیط زیست در پروژه های سدسازی مورد بحث قرار می گیرند. مطالعه حاضر نشان داده است که برای کاهش این اثرات نامطلوب، سرمایه گذاری بر روی روش های نوین حفاظت از محیط زیست اجتناب ناپذیر می باشد. از طرف مقابل، مفهوم توسعه پایدار در برنامه ریزی های آتی ساخت سدها باید مورد توجه قرار گیرد. کلیه آثار زیست محیطی یک سد در حطیه حوضه آبریز مربوطه باید در یک مطالعه جامع زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی برآورد گردد. در نهایت با توجه آثار زیست محیطی و روش های حفاظتی، اهمیت دیدگاه بین رشته ای مورد بحث قرار می گیرد.

هر اطمینان از پایداری و عملکرد مناسب تونل های انتقال آب که جزو شریانهای حیاتی می باشند، در تمامی شرایط به خصوص در شرایط پس از زلزله بسیار حائز اهمیت می باشد. در این مقاله وضعیت پایداری تونل های انتقال آب سد سیاه بیشه تحت 6 زلزله حوزه دور و نزدیک با بزرگی های مختلف و با لحاظ نمودن فشار آب داخل تونل ها مورد ارزیابی قرار گرفته است. سپس به منظور حساسیت سنجی و ارزیابی تاثیر پارامترهای مختلف در طراحی تونل ها و ارزیابی تاثیرات آنها از روش دیمتل استفاده شده است. کد طراحی شده در این مقاله در محیط متلب آماده شده است و میزان تاثیرگذاری و تاثیرپذیری هر یک از پارامترها را بخوبی نشان می دهد. نتایج این روش نشان می دهد که بترتیب ارتفاع آب داخل تونل ها ( 15 %)، مدول الاستیسیته ( 11 %)، زاویه ورودی زلزله ( 10 %) و شدت زلزله ( 9%) تاثیرگذارترین پارامترها و جابجایی ( 30 %)، کرنش (20 %) و تنش ( 18 %) از تاثیرپذیرترین پارامترها بوده اند.